Kulning geleneği; eskiden beri süregelen, çiftlik hayvanlarının melodilerini kullanan şarkıcıların adeta sesleriyle keçi, inek, ördek vb. hayvanların resimlerini çizmeleri anlamına geliyor.
Kulning, Skallskog
Kulning, Skallskog
Skallskog, çoğu İsveçlinin hiç duymadığı, akan suyu veya elektriği olmayan tenha bir çiftliktir. İskandinav vahşi doğasının derinliklerinde gizlenmiş olan bu mütevazı sığır ahırları ve kızıl kırmızısı çiftlik evi koleksiyonu önemsiz bir yer gibi görünebilir. Ancak burası, eski bir İsveç şarkı geleneğinin ortadan kaybolan köklerini doğayla olan bağı sayesinde yalnızca sihir olarak tanımlanabilecek şekilde bulacağınız yerdir.
Skallskog Orman?
Kulning, şarkıcıların hipnotik melodilerle çiftlik hayvanlarını sanki her bir notanın kendi yerçekimi ile bağlanmış gibi onlara yönlendirdiği, Orta Çağ’a kadar uzanan bir seslendirme geleneğidir. Bu mistik yetenek memleket olarak Skallskog gibi asırlık fäbod’ları (yaz çiftliklerini) seçmiştir.
Bu soğuk topraklarda birkaç sıcak ay boyunca özgürce otlayan çiftçi kadınları, kıvrımlı hayvanlarını geleneksel olarak eve geri çağırırlardı. Son yıllarda kadınların toplumdaki yeri değiştikçe, bu sesler tarım arazisi pragmatizminden operatik zarafete dönüştü.
KULNING’İN ZAMANLA EVRİMİ
2016’da YouTuber Jonna Jinton, sekiz milyondan fazla görüntülenen kulning videosu yayınladı. Eğitimli kulning şarkıcılarının yer aldığı açık hava konserleri ve halk müziği festivalleri, doğa ile iletişim kurmaya yarayan bu büyüleyici sanatı popülerleştirmeye devam ediyor.
Bununla birlikte, kulning bir pop-kültür canlanma sürecinden geçerken, ortalama bir İsveçli geleneğin nereden geldiğini tespit etmekte zorlanacaktır. Bu tür sürü arama hiper dijital İsveç’i pastoral geçmişine bağlar. Yine de İsveçliler gitgide çiftlikten daha fazla koptukça, kulning’in kökenleri de unutulmaya yaklaştı.
Kulning, işlevden doğan bir ses tekniğidir.
İskandinav ülkelerinde birkaç bölgede gerçekleşir. Elbette Norveç, ama aynı zamanda tarihsel olarak Doğu Finlandiya’da, İskandinavya’nın donmuş tarım arazilerinin inatçı topraklarında başlamıştır ve bu da kulning’i sanattan çok zorunluluk haline getirmiştir.
Jennie Tiderman-Österberg Kulning Yaparken
Bölgenin sakinlerinden Jennie Tiderman-Österberg, “Uzun, süslü ve melizmatik çağrılar genellikle ineklere yöneliktir. Keçilerin ve koyunların farklı sesleri vardır; genellikle daha kısa, daha ritmik ve daha gırtlaksaldırlar.” dedi ve Kuling’in aslında bir kişinin sesinin doğal manzaralar boyunca nasıl dolaştığını kontrol etmenin ve hayvan çağrılarının bilgisinin bir kombinasyonu olduğunu ekledi.
Tiderman, hayatının bir dönüm noktası sırasında kültürünün müzikal kökleriyle yeniden bağlantı kurmaya karar verdi. 2017’de, Kulning’in opera sanatçısı ve etnomüzikolog olarak yetenekleri için duygusal ve akademik bir çıkış sağlayabileceğini keşfettiğinde, ikiz kız bebekleri için depresif ve endişeli yeni bir anne oldu. İlk kez Kulning alıştırması yaptı, tiz sesleri onun içinde yıllarca süren depresyonu paramparça eden bir şeyi uyandırdı. Bu çok büyük bir andı. “İçimdeki hayatı yeniden hissettim ”diye aktardı bu hissini. O zamandan beri Tiderman, Kulning’in kökenlerine olan ilgiyi yeniden canlandırmayı amaçlayan bir projeye uzun saatler ayırdı. Fäbod Manzara ve Herding Müziği, Dalarnas müzesinin ev sahipliğinde, birkaç kısa film, bir hikaye antolojisi ve ziyaretçileri uzak İsveç ormanlarının derinliklerine yerleştirilmiş açık hava konserlerinde Kulning şarkıcılarını dinlemeye götüren bir turla doruğa ulaştı.
KULNING KONSERİNDEN BİR ANI
Kulning konserleri genellikle yaz aylarında planlanır ve ziyaretçiler fäbod’lardan biriyle iletişime geçerek katılabilir.
Tiderman’in sezonun son kulning konserlerinden biriydi. Mekan, gerekli doğal akustiği sağlayan Borlänge’nin güneyindeki tepelik bir çam ormanında batık bir gümüş madeniydi.
Yaklaşık 20 kişiden oluşan seyirci, batık madenin oluşturduğu inanılmaz derecede parlak, turkuaz bir havuzun etrafına kamp sandalyeleri kurarken o, diğer iki kadın kulning şarkıcısı ve inek boynuzu olan bir adam yüzünü çevirerek etrafımıza yayıldı.
“Kulning’de o kadar güçlü sesler var ki, onu bir odada veya bir konser salonunda kullanırsanız, birini sağır edebilirsiniz.” dedi Tiderman-Österberg.
Vahşi doğanın görkemli sessizliğinde aniden delici bir çağrı patladı. Şarkıcılardan birinin ağaç çizgisinin hemen arkasına gizlenmiş dalgalı bir melodisiyle başlayarak, sanatçılar sıra sıra hipnotik korolarıyla görünmez hayvanları çağırdılar. Şarkının ilkel gücü, görünmeyen bir şeyi uyandırıyor gibiydi. Kuşlar yanıt olarak ya da belki eşlik etmek için cıvıldadı. Sanki müziğe eklenen doğal bir yankıydı. Ağaç yaprakları sallandı; rüzgar mı yoksa ruhlar mıydı? İşte Kulning böyle tüğler ürpertici bir sanattı.
KULNING GÜNÜMÜZDE NE DURUMDA?
Skallskog Kulning
Fäbod çiftçileri korunsa bile, kulning zaten başka bir şeye doğru bir evrim yolundadır.
StockholmKraliyet Müzik Koleji Halk Müziği Bölümü’nde profesör Susanne Rosenberg, “Bu büyüleyici ses kullanımına artan ilgi, Kulning’in öncelikle modern topluma doğru değişmesinden kaynaklanıyor.” dedi. Modern konserlerin ve performansların fäbod kökenleri hakkındaki bilgileri geri kazanmada bir etkisi olduğunu kabul ediyor, ancak Kulning artık müzik sanatı bağlamında da büyük ölçüde var. Son olarak sözlerine şunları ekledi: “Bir canlanma var. Ancak konu ses kullanımı olarak Kulning’e gelince, hiç bu kadar canlı olmamıştı.”
Jinton da Kulning’in asla eskisi gibi olmayacağını kabul ediyor. “Çiftçilerin hayvanları çağırmasından geliyordu, ama belki şimdi gelişebilir ve biz ondan başka bir şekilde yararlanabiliriz.” dedi. 2010 yılında İsveç’in uzak kuzeyindeki Grundtjärn köyüne taşınan Jinton, melek kişiliği ve doğa tutkusuyla sosyal medyada bir takipçi kitlesi geliştirdi. Kanalındaki bir yorumcu ona “gerçek hayattaki Elsa” adını verdi. Buna gülüyor ama Kulning’e olan sevgisini paylaşmanın “büyüleyici bir yanı” olduğunu da kabul ediyor.
“İsveç’ten veya Afrika’dan olman önemli değil, Kulning de aynı tepkiyi alıyor,
kültür ne olursa olsun.” dedi. “Hala ne olduğunu bilmiyorum. Belki de bize DNA’mızda uzun süredir saklı olan bir şeyi hatırlatan bu türün ses ve frekansla bir ilgisi vardır. Bu müzik insanlara yardım ediyor, insanları iyileştiriyor. Kulning’in bu şekilde bizim için iyi olmaya devam edeceğini düşünüyorum.”
Sitemizde her hafta Türkiye’den farklı doğal güzellikler, bisiklet, kamp alanları, seyahat, seyahat haberleri ve birçok içerik yayınlıyoruz. Hatta sitemize kayıt olarak yazılarımızdan anında haberdar olabilirsiniz. Görüş ve önerilerinizi sosyal medya hesaplarımızdan bize bildirebilirsiniz.
